Piękny i równy uśmiech składa się z prostych, śnieżnobiałych zębów. Aby takim się cieszyć, warto dbać o uzębienie, ale również liczyć na to, że rodzice troszczyli się o prawidłowy rozwój naszej szczęki i żuchwy tuż po narodzeniu. W innych okolicznościach uzyskanie prawidłowego zgryzu wymaga wiele wysiłku. Ewentualne zaniedbania da się naprawić, jednak profilaktyka zawsze jest lepsza niż leczenie i poprawianie uzębienia przez ortodontę.
W skrócie:
- Prawidłowy zgryz to taki, w którym łuki zębowe są symetryczne, górne siekacze nachodzą lekko na dolne, a każdy ząb w bocznych częściach dotyka 2 zębów z przeciwnego łuku. ✔️
- Zgryz dziecka nie jest taki sam jak zgryz dorosłego. ✔️
- Wady zgryzu należy leczyć. ✔️
Poznaj cechy idealnego zgryzu i prawidłowe ułożenie zębów!
Proste zęby to nie do końca to samo, co prawidłowy zgryz. Pod tym pojęciem kryje się położenie górnego i dolnego łuku zębowego względem siebie. Ich wzajemna pozycja wywiera wpływ na prawidłowy rozwój twarzoczaszki, a w konsekwencji kształt rysów twarzy. Według norm przyjętych w ortodoncji prawidłowy zgryz zębów stałych wygląda w następująco:
- górny łuk zębowy w szczęce ma kształt elipsy ✔️
- dolny łuk zębowy w żuchwie ma kształt paraboli ✔️
- oba łuki mają środek symetrii w tym samym miejscu ✔️
- zęby górne i dolne stykają się ze sobą ✔️
- korony górnych siekaczy zachodzą 2–3 mm przed korony siekaczy dolnych, przykrywając je częściowo w ok. 1/3 wysokości ✔️
- w częściach bocznych jamy ustnej występuje tzw. triada czynnościowa – każdy ząb dotyka 2 zębów z przeciwnego łuku ✔️
W stomatologii do oceny tego, czy zgryz jest prawidłowy, często stosuje się 3-klasowy system Angle’a. Bazuje on na położeniu pierwszych stałych trzonowców (szóstki) w górnym łuku zębowym, gdyż ich pozycja względem kości pozostaje niezmienna. Stanowią zatem idealny punkt odniesienia.
Czy prawidłowy zgryz dziecka wygląda inaczej niż u dorosłego?
Są pewne różnice, które stomatolog powinien bez większego trudu opisać. Wynikają one przede wszystkim z nieco innego kształtu kości szczęki i żuchwy. Zęby mleczne wyrzynają się po półkolu i nie ma pomiędzy nimi żadnej szpary. Do kiedy u dzieci trwa rozwój twarzy oraz uzębienia? Najczęściej po 15.–16. roku życia zgryz u nastolatka powinien prezentować się identycznie, jak u osób dorosłych.
Rodzaje wad zgryzu
O tym, że zgryzowi daleko do prawidłowego świadczą różnorodne objawy. Kiedy występują problemy z podstawowymi czynnościami fizjologicznymi (mówieniem, oddychaniem przez nos, połykaniem przy jedzeniu), należy udać się na badania. Na podstawie objawów lekarz rozpozna, z jaką dokładnie wadą zgryzu zmaga się dany pacjent. Najczęściej występujące nieprawidłowości to:
- tyłozgryz – cofnięcie dolnego łuku zębowego względem górnego. Zęby przednie górne nie kontaktują się już z dolnymi, dochodzi do wywinięcia lub wycofania dolnej wargi, pogłębia się bruzda wargowo-bródkowa;
- zgryz krzyżowy – przesunięcie linii półśrodkowej siekaczy powodujące asymetrię warg i nachodzenie części zębów dolnych na zęby górnego łuku;
- przodozgryz – wysunięcie brody i dolnego łuku, przez co jego przednie zęby żuchwy wychodzą przed górne zęby sieczne;
- zgryz otwarty – występuje tzw. szpara niedogryzowa, czyli dolne zęby nie mają kontaktu z górną szczęką;
- zgryz głęboki – siekacze górne zachodzą zbyt mocno na siekacze dolne, zasłaniając je nawet całkowicie;
- zgryz przewieszony – zęby boczne górne od strony podniebienia dotykają ściany przedsionkowego zębów dolnych.
W pogoni za prawidłowym zgryzem 🦷
Wady zgryzu należy kompleksowo leczyć. Pozostawione same sobie prowadzą m.in. do stłoczenia zębów, nieprawidłowego funkcjonowania mięśni, deformacji zmieniających wygląd twarzy, zaburzeń narządu żucia, utraty zębów i wielu innych dolegliwości.
Szkodliwe nawyki i inne przyczyny powstawania wad zgryzu u dzieci
Nic nie dzieje się bez przyczyny. Wielu wad można uniknąć, kiedy dba się o rozwój zgryzu i ustawienie zębów. Niektóre naturalne, bezwiednie wykonywane czynności przyczyniają się później do wielu problemów. Aby wspomóc rozwój dziecka oraz prawidłowego zgryzu u swoich pociech, pamiętaj o poniższych zasadach i wskazówkach:
- możliwie szybko zabrać smoczek (po ok. 1,5 roku od narodzin) 👈
- przestać karmić piersią i z butelki, kiedy tylko się da 👈
- podawać jedzenie o stałej konsystencji (gryzienie i przeżuwanie rozwija stawy skroniowo-żuchwowe) 👈
- ograniczyć ssanie palców (głównie kciuków), a najlepiej wyeliminować je całkowicie 👈
- nie gryźć twardych przedmiotów (np. kredek) 👈
- nie obgryzać paznokci 👈
- nie zgrzytać zębami o siebie 👈
- unikać oddychania przez usta 👈
Prawidłowy zgryz i piękny uśmiech możesz odzyskać dzięki leczeniu
Sposób poradzenia sobie z wadą zgryzu zawsze zależy od jej rodzaju, przyczyny oraz indywidualnych uwarunkowań zdrowotnych. Na przykład próchnica i inne choroby wykluczają zastosowanie aparatu ortodontycznego. Zanim będzie można wyprostować krzywe zęby, najpierw trzeba je pozbyć się wszystkich dolegliwości w jamie ustnej. Wiek pacjenta również wpływa na metodę oraz przebieg leczenia ortodontycznego. Stosuje się m.in. wyrywanie zębów, opiłowywanie guzków czy opaski elastyczne na żuchwę.
Wiesz już, jak wygląda zgryz prawidłowy – cechy decydujące o estetycznym wyglądzie świadczą także o stanie zdrowia. Należy zatroszczyć się o higienę jamy ustnej oraz prawidłowe nawyki żywieniowe, a ryzyko tyłozgryzu i pozostałych wad znacząco spadnie. Plan leczenia zwykle obejmuje szereg długotrwałych, niejednokrotnie bolesnych oraz kosztownych czynności. Prawidłowy zgryz to nie tylko wygląd, ale przede wszystkim komfort codziennego życia.
Najczęściej zadawane pytania
Które zęby powinny się stykać?
W pozycji neutralnej, gdy nie zaciskami zębów, żadne nie powinny się stykać.
Jak sprawdzić czy ma się wadę zgryzu?
Aby sprawdzić wadę zgryzu, najlepiej najpierw spojrzeć na swoje siekacze. Jeśli górne nachodzą na dolne więcej lub mniej niż około ⅓ długości, to już może być coś nie tak. Można też zagryźć zęby i wyczuć czy boczne zęby się stykają, czy też nachodzą na siebie.
Jak poprawić zgryz?
Przede wszystkim należy zadbać o higienę jamy ustnej i pozbyć się wszelkich dolegliwości, np. takich jak próchnica czy martwy ząb. Zgryz można poprawić przez mioterapię (ćwiczenia mięśni twarzy) lub aparat ortodontyczny.
Czy wada zgryzu wraca?
Niestety, czasami może się zdarzyć, że wada zgryzu powróci. Dlatego tak ważne są regularne wizyty u stomatologa i ortodonty.
Może Cię także zainteresować:
- Krzywy zgryz u dziecka – jakie są jego przyczyny? Sprawdź, jakie wady zgryzu u dzieci pojawiają się najczęściej!
- Zgryz głęboki to jedna z najczęstszych wad zgryzu! Jak ją się leczy? Jak wpływa na rysy twarzy?
- Krzywy zgryz – jakie są najczęstsze wady zgryzu? Jak można skorygować krzywe zęby?
- Zgryz otwarty – częsta wada zgryzu, którą z powodzeniem można leczyć. Jak się jej pozbyć?
- Zgryz krzyżowy – czym się wyróżnia? W jaki sposób można leczyć taką wadę zgryzu?
- Jak wady zgryzu wpływają na jakość życia? Jak leczyć zaburzenia zgryzu? Oto najważniejsze informacje
- Laterogenia, progenia, zgryz przewieszony – jak leczyć asymetrię szczęki?