Próchnica stanowi największe i najczęstsze zagrożenie dla zdrowia zębów. Zmiany, które powoduje nie zawsze są jednak łatwo dostrzegalne gołym okiem. Czasem stan patologiczny może rozwijać się w zębie, który wygląda na całkowicie zdrowy. Taka sytuacja to nic innego jak próchnica ukryta. Zwykle pojawia się w szczelinach i przestrzeni międzyzębowych, czyli miejscach trudno dostępnych podczas codziennego szczotkowania.
Etapy rozwoju próchnicy i powstawanie ubytków
Bakterie znajdujące się na płytce nazębnej wytwarzają kwasy, które stopniowo niszczą strukturę zęba. Proces ten wygląda następująco:
- powstawanie białych przebarwień;
- demineralizacja i rozpad szkliwa pod powierzchnią zęba;
- rozpad zębiny, czyli części zęba znajdującej się pomiędzy szkliwem a miazgą. Na tym etapie pojawia się często silny ból;
- zajęcie przez próchnicę miazgi zębowej, która jest punktem centralnym zęba. Zbiera się tam ropa, która wyniszcza nerwy i naczynia krwionośne znajdujące się wokół zęba;
- powstanie ropnia w korzeniu zęba oraz potencjalna infekcja okolicznych kości i dziąseł;
- ostatecznie może dojść nawet do utraty zęba.
Rodzaje próchnicy
Rodzaje próchnicy można podzielić pod kątem jej przebiegu i stopnia zaawansowania lub ze względu na jej obraz kliniczny. Pierwszy z tych dwóch podziałów wygląda następująco:
- próchnica ostra – charakteryzuje ją bardzo szybki rozwój, najczęściej pojawia się wśród osób młodych, u których nie doszło do pełnej mineralizacji szkliwa;
- próchnica przewlekła – rozwija się powoli, jednak może powodować duże zmiany;
- próchnica zatrzymana – zmiany w zębie, które zostały zatrzymane przez wykonanie specjalistycznego zabiegu.
Jeśli chodzi o rodzaje próchnicy różniące się od siebie obrazem klinicznym, podział jest nieco inny:
- próchnica wtórna – pojawia się wokół wypełnienia ubytku, w którym doszło do rozszczelnienia;
- próchnica nietypowa – atakująca zęby leczone kanałowo lub martwe;
- próchnica ukryta – niewidoczna gołym okiem, można ją wykryć tylko na zdjęciu RTG;
- próchnica kwitnąca – charakteryzuje się szybkim rozwojem, najczęściej atakuje kilka zębów na raz;
- próchnica butelkowa – najczęściej pojawia się na przednich zębach małych dzieci i niemowląt;
- próchnica okrężna – powstaje przy korzeniu lub szyjce zęba;
- próchnica korzenna – obejmuje cement korzeniowy. Narażone na nią są osoby z odsłoniętymi szyjkami zębowymi.
Próchnica ukryta – co to jest?
Próchnica ukryta jest szczególnie niebezpieczna, ponieważ trudniej ją rozpoznać i odpowiednio zareagować. Może pojawiać się zarówno wśród dorosłych, jak i u dzieci. Wywoływana jest działaniem bakterii z rodzaju Streptococcus. Ich metabolizm obniża pH jamy ustnej. W efekcie, szkliwo staje się słabsze i podatne na uszkodzenia.
Próchnica ukryta rozwija się pod szkliwem, które od zewnątrz wygląda na całkowicie zdrowe. Problem ten można zdiagnozować dopiero, gdy dojdzie do bardzo poważnych zmian chorobowych lub po wykonaniu zdjęcia pantomograficznego. Ukazują się na nim wyraźnie miejsca o niższej przepuszczalności promieni RTG. Jest to charakterystyczne właśnie dla niewidocznej próchnicy. Diagnoza i terapia są szczególnie utrudnione tym, że tego typu problem najczęściej pojawia się na powierzchniach stycznych sąsiadujących ze sobą zębów.
Leczenie próchnicy ukrytej
W przypadku tego schorzenia, zdecydowanie lepiej skupić się na profilaktyce, ponieważ leczenie ukrytej próchnicy jest dość trudne. Wynika to z umiejscowienia zmian patologicznych. Nawet specjalistyczne narzędzia dentystyczne mogą nie być w stanie swobodnie dotrzeć pomiędzy dwa ściśnięte ze sobą zęby. Co więcej, zmiany próchnicze najczęściej obejmują obydwa zęby.
Na wczesnym etapie rozwoju choroby, zaleca się zastosowanie zabiegu borowania. Dentysta delikatnie wytrawia powierzchnię dotkniętych próchnicą zębów. Następnie ubytek wypełniany jest specjalną żywicą. Intensywny postęp medycyny i używanego sprzętu umożliwia aplikację tego materiału nawet w bardzo trudno dostępne miejsca. Inną powszechnie stosowaną w stomatologii metodą jest zastosowanie specjalnego lasera na uszkodzonej powierzchni zęba.
Jeżeli dokucza ci silny ból zęba, mogło dojść już do poważnego zakażenia bakteryjnego. Wówczas leczenie stomatologiczne próchnicy ukrytej staje się trudniejsze. Wówczas najczęściej konieczne jest opracowanie zęba i założenie wypełnienia kompozytowego. Jeśli ubytek jest bardzo duży, stomatolog montuje wkład lub nakład porcelanowy wcześniej wykonany na zamówienie w pracowni protetycznej.
Zapobieganie próchnicy zębów
Oczywiście regularne szczotkowanie i prawidłowa higiena jamy ustnej stanowią podstawę profilaktyki. Jednak to może nie wystarczać. Włosie tradycyjnej szczoteczki nie jest w stanie wykonać dokładnego czyszczenia przestrzeni międzyzębowych. To właśnie resztki jedzenia między zębami rozpoczynają proces niszczenia tkanki zęba. Należy więc regularnie odwiedzać gabinet stomatologiczny w celu zapobiegania takim zmianom oraz ich szybkiego wykrycia i rozpoczęcia leczenia.
Najskuteczniejszym domowym sposobem zapobiegania próchnicy ukrytej jest nitkowanie zębów. Usuwając resztek spomiędzy sąsiadujących zębów przeciwdziałasz odkładaniu się płytki nazębnej. Przydatna może okazać się też tzw. szczoteczka interdentalna, stworzona specjalnie z myślą o czyszczeniu trudno dostępnych szczelin.
Nawet jeżeli ząb wygląda na zdrowy, wcale nie musi taki być. Próchnica to choroba, która może mieć wiele różnych postaci i czasem rozwija się niezauważalnie. Rozwój bakterii jamy ustnej osłabia szkliwo zębów i prowadzi do powstawania ubytków w zębach. Dlatego tak ważne są regularne wizyty u stomatologa, podczas których lekarz wykona rutynowy przegląd stanu zdrowia jamy ustnej. Dobry dentysta wcześnie rozpozna próchnicę ukrytą, umożliwiając w ten sposób jej skuteczne usunięcie. Pamiętaj, że zdecydowanie łatwiej jest zapobiegać niż leczyć zaawansowane stadium choroby próchniczej.
Może Cię także zainteresować:
- Próchnica wtórna – czym różni się od zwykłej próchnicy? Jak ją rozpoznać?
- Z czym wiąże się ból zdrowego zęba? Poznaj najczęstsze przyczyny bólu w pozornie zdrowej szczęce
- Próchnica korzenia zęba – czy możesz jej zapobiec?
- Torbiel zęba – charakterystyczne objawy i leczenie
- Złogi nazębne – rodzaje, przyczyny powstawania, terapia
- Martwy ząb – nie pozwól, by zaszkodził twojemu zdrowiu. Dowiedz się, jak go leczyć
- Płytka nazębna, czyli jak powstaje kamień nazębny i czy można się przed nim uchronić?
