Decyzję o metodzie leczenia podejmuje zawsze lekarz ortodonta, dopasowując rodzaj aparatu do indywidualnych potrzeb pacjenta. Przeczytaj, na czym polega prostowanie zęba oraz jakie są rodzaje aparatów ortodontycznych.
Na czym polega ortodontyczne prostowanie zęba?
Leczenie ortodontyczne ma na celu korektę wad zgryzu u pacjenta, zarówno w celu estetycznym jak i w celu przywrócenia właściwych funkcji szczęki. Prawidłowe ustawienie zębów poprawi jakość żucia pokarmów, zmniejszy częstotliwość ścierania się zębów oraz ryzyko powstawania próchnicy i tworzenie się kamienia nazębnego.
Wady zgryzu dzielimy przyczynowo na:
- wady genetyczne (m.in. progenia, diastema);
- wady nabyte, powstałe w wyniku działania czynników środowiskowych (np. przedwczesne wypadnięcie zębów mlecznych lub skutek nieprawidłowych nawyków u niemowlęcia);
- wady ewolucyjne, czyli połączenie działania czynników środowiskowych i genetycznych (m.in. zmiana trybu życia człowieka, spożywanie coraz miększych pokarmów).
Do najczęściej występujących nieprawidłowości zgryzu zalicza się stłoczenie zębów, szparowatość, zatrzymanie się zęba lub brak zawiązków zębowych. Leczenie ortodontyczne wykonuje się głównie za pomocą aparatu. Celem jest osiągnięcie prawidłowego fizjologicznie zwarcia pomiędzy szczęką a żuchwą, przy jednocześnie właściwym ułożeniu zębów w łukach.
Etapy leczenia
Przed rozpoczęciem leczenia niezbędna jest sanacja jamy ustnej, czyli wyleczenie wszelkich chorób takich jak próchnica czy zapalenia dziąseł. Precyzyjne zaplanowanie leczenia ortodontycznego możliwe jest dopiero po wykonaniu niezbędnych badań diagnostycznych takich jak pantomogram, cefalometria oraz stworzenie odcisku zębów. Po uzyskaniu pełnej wiedzy na temat stanu uzębienia, ortodonta przedstawia pacjentowi plan leczenia, w którym dobiera się rodzaj aparatu i ustala koszty leczenia. Długość noszenia aparatu zależna jest od rodzaju wady oraz wieku pacjenta, za średni czas uznaje się jednak dwa lata.
Zarówno u dzieci jak i dorosłych, leczenie ortodontyczne nie kończy się z momentem zdjęcia aparatu. Przez przynajmniej dwa lata zaleca się stosowanie retainera, czyli aparatu retencyjnego. Jego głównym zadaniem jest zapobieganie nawrotom wad i umożliwienie zębom i dziąsłom przystosowanie się do nowego, prawidłowego ustawienia zgryzu. Większość z retainerów ma formę aparatu ruchomego, zakładanego na noc, istnieją również rozwiązania szynowe, przyklejane do zębów.
Aparaty ortodontyczne
Aparaty ortodontyczne występują w wielu formach, można jednak podzielić je na dwie podstawowe grupy, czyli kolejno:
- Aparaty stałe — przyklejane na stałe do powierzchni zębów, od strony zewnętrznej bądź wewnętrznej. Aparaty ortodontyczne przyklejane od wewnętrznej strony zębów określa się jako aparaty lingwalne bądź językowe.
- Aparaty ruchome — czyli takie, które pacjent może samodzielnie zakładać i wyjmować z jamy ustnej, najczęściej noszone przez kilkanaście godzin na dobę.
Aparat ortodontyczny działa poprzez wywieranie nacisku na partie zębów, wymuszając ich przemieszczanie się w obrębie szczęki. Proces może trwać nawet do kilku lat ze względu na naturalne zanikanie i nawarstwianie się tkanki kostnej. Wbrew mitom, noszenie aparatu nie jest bolesne, a ucisk jest odczuwany jedynie przez pierwsze dni po założeniu bądź przykręceniu śrubek.
Prostowanie zębów u dorosłych
Istnieje przekonanie, że u osób dorosłych nie da się całkowicie wyleczyć wady zgryzu. Jest ono jednak zupełnie błędne — leczenie ortodontyczne można rozpocząć w każdym wieku. Do gabinetu ortodonty trafiają często nawet osoby znacznie starsze, poprawa zgryzu może być bowiem koniecznym warunkiem leczenia protetycznego. U dorosłych stosowane są przede wszystkim stałe aparaty ligaturowe bądź lingwalne, coraz większą popularność zdobywa jednak system Invisalign gdzie zgryz korygowany jest za pomocą nakładki wykonanej z materiału termoplastycznego. Nakładka musi być noszona przez większość dnia i dla uzyskania najlepszego efektu sugeruje się przynajmniej 22 godziny na dobę. Jest jednak przezroczysta i słabo widoczna na zębach, co daje lepszy efekt estetyczny niż aparat ligaturowy z widocznymi zamkami.
Prostowanie zębów u dzieci
Metody prostowania zębów u dzieci zależne są od rodzaju uzębienia.
Choć za najlepszy czas na rozpoczęcie leczenia uznaje się okres pomiędzy 12 a 16 rokiem życia, prostowanie zębów mlecznych można rozpocząć już u trzylatków. Warto pamiętać, że do 12 roku życia, leczenie ortodontyczne może być częściowo refundowane (przy zastosowaniu aparatu ruchomego). U starszych dzieci z pełnym uzębieniem stałym bądź mieszanym z powodzeniem mogą być stosowane aparaty stałe.
Prostowanie zębów mlecznych
Systematyczne kontrole dentystyczne i ortodontyczne warto rozpocząć już w trzecim wieku życia dziecka. Wynika to przede wszystkim z możliwych wad nabytych, często spowodowanych zbyt długim ssaniem kciuka bądź butelki. U małych dzieci najczęściej wykorzystuje się płytkę przedsionkową, czyli najprostszą formę aparatu ortodontycznego. Płytka przedsionkowa to nieduży przedmiot wykonany z silikonu bądź plastiku, przypominający kształtem smoczek. Jest dedykowany przede wszystkim dzieciom, u których nie wykształciły się jeszcze w pełni zęby. Płytka jest odpowiednio profilowana przez ortodontę, po czym powinna być noszona przez dziecko przez noc oraz do 4 godzin dziennie. Przy zębach mlecznych raczej nie zakłada się innych, bardziej skomplikowanych aparatów — leczenie ortodontyczne jest tutaj głównie profilaktyką, która ma na celu wykształcenie prawidłowych nawyków. Systematyczne kontrole u ortodonty są zalecane szczególnie w okresie wymiany zębów mlecznych na stałe. Idealnie powinny odbywać się nawet co trzy miesiące, źle wykształcone zęby mleczne będą bowiem mieć bezpośredni wpływ na nieprawidłowy rozwój wzrastających zębów stałych.
Czy są przeciwwskazania do prostowania zęba za pomocą aparatu ortodontycznego?
Pośród przeciwwskazań do korekty zgryzu za pomocą aparatu ortodontycznego wyróżnia się kolejno:
- choroby miazgi zęba, przyzębia oraz tkanek okołozębowych;
- uczulenie na składniki będące częścią aparatu (np. stopy metali);
- nieuregulowane zaburzenia hormonalne;
- nieuregulowana cukrzyca;
- obniżona chorobą przewlekłą odporność organizmu.
Również u osób z powyższymi problemami można dobrać metodę leczenia, decyzja jednak powinna być zarekomendowana przez specjalistę.
Może Cię także zainteresować:
- Ile najkrócej nosi się aparat ortodontyczny?
- Sztuczny aparat na zęby – czy to ryzyko dla najmłodszych? Czy taki aparat ortodontyczny jest bezpieczny?
- Jak działa aparat ortodontyczny? Charakterystyka działania na różnych typach aparatów
- Kiedy założyć dziecku stały aparat na zęby? Najlepszy wiek na podjęcie leczenia ortodontycznego
- Aparat na zęby dla dzieci – jaki jest najlepszy? Jakie są rodzaje aparatów ortodontycznych dla dzieci?
- Aparat ortodontyczny – jaką rolę odgrywa w leczeniu wad zgryzu?
- Zgryz konstrukcyjny – czym jest? Wykorzystanie w technice ortodontycznej
