Progenia zaliczana jest do wad wrodzonych, jednak nie ma pewnych danych odnośnie jej dziedziczenia. Nie została odkryta żadna konkretna mutacja genu, która byłaby odpowiedzialna za jej rozwój. Nadmierne wysunięcie żuchwy do przodu powoduje trudności w przyjmowaniu pokarmu, oddychaniu i wyraźnym wysławianiu się. Co więcej, wiąże się to ze zwiększonym ryzykiem powstawania chorób zębów i przyzębia. Progenia wpływa też na kształt twarzy pacjenta. Warto więc jak najszybciej rozpocząć jej leczenie, aby umożliwić jak najszybszy powrót do pełni zdrowia.
Czym jest progenia?
Progenia to rodzaj wrodzonej wady zgryzu, którą zalicza się do grupy tzw. przodozgryzów, czyli nieprawidłowości doprzednich. Oznacza to, że żuchwa jest nadmiernie rozwinięta i wysunięta do przodu. Dochodzi przy tym też do nieprawidłowych stosunków pomiędzy strukturami anatomicznymi w obrębie zgryzu. Zęby dolne zachodzą na górne – gdzie w zdrowym zgryzie powinno być odwrotnie. Wysunięcie lub powiększenie żuchwy wiąże się też często ze stłoczeniem zębów, co zwiększa ryzyko powstawania chorób w jamie ustnej.
Progenię można rozpoznać właśnie przez nadmierne wysunięcie brody do przodu. Dolna warga może wyraźnie znajdować się przed górną. W zaawansowanych przypadkach jest też mocno napięta. Podczas badania lekarskiego łatwo rozpoznać tę wadę – pacjenci często mają problem z wykonaniem próby cofania żuchwy. W ramach diagnostyki i oceny stopnia zmian dentysta może też zlecić wykonanie RTG zębów lub tomografii komputerowej, wycisku zębów lub fotografii twarzy.
Pierwsze oznaki progenii można zauważyć już u małych dzieci. Warto obserwować je na wczesnych etapach rozwoju, ponieważ szybkie rozpoznanie schorzenia umożliwia jego prostsze i skuteczniejsze zlikwidowanie. Nieleczona progenia obciąża zęby i całą jamę ustną, co w skrajnych przypadkach może doprowadzić nawet do przedwczesnej utraty zębów, zaburzeń równowagi i problemów ze słuchem. Nawet pomijając tak poważne skutki, wysunięcie żuchwy wiąże się ze sporym dyskomfortem u pacjenta. Powoduje m.in. dolegliwości bólowe, trzaski i przeskakiwania w stawach skroniowo-żuchwowych.
Jak wada żuchwy wpływa na zdrowie i wymowę pacjenta?
Problem ten może nie wydawać się jako nic groźnego. W końcu nie wpływa bezpośrednio na zdrowie poszczególnych zębów. Jednak nieprawidłowe ułożenie zębów względem siebie powoduje wiele powikłań. Do najprostszych należą kłopoty z odgryzaniem kęsów jedzenia i żucie. W daleko posuniętej progenii mogą pojawiać się też problemy z oddychaniem, szczególnie nasilające się w nocy. Oddychanie przez usta prowadzi to do suchości jamy ustnej i gardła, co z kolei przekłada się na większą podatność na zakażenia górnych dróg oddechowych. Zwiększa się też ryzyko rozwoju próchnicy i paradontozy.
Jest to też problem natury estetycznej, ponieważ zaburza rysy twarzy. Do pozostałych konsekwencji progenii zalicza się:
- bóle głowy;
- wady wymowy – szczególnie seplenienie i nieprawidłowe wymawianie głosek f, p, b, w;
- powiększenie języka;
- defekty kosmetyczne twarzy.
Zaburzona ruchomość języka może powodować też charakterystyczny odgłos bulgotania słyszalny podczas mówienia. W celu korekcji problemów z prawidłową wymową konieczne jest łączone leczenie przez ortodontę i logopedę.
Progenia – przyczyny
Progenia należy do grupy wad wrodzonych, jednakże niektóre zachowania mogą ją znacznie pogłębić. Wiele wad zgryzu u dzieci powodowana jest zaburzeniami wykonywania czynności fizjologicznych. Do często spotykanych przyczyn należą:
- dysfunkcje gryzienia;
- częste i długie ssanie palca lub smoczka;
- wciąganie wargi;
- problemy i nieprawidłowe nawyki związane z oddychaniem (np. oddychanie przez usta);
- podawanie zbyt miękkich, papkowatych posiłków oraz zbyt późne wprowadzenie twardych posiłków;
- utrzymywanie nieprawidłowej postawy ciała.
Warto pamiętać, że profilaktyka jest zawsze łatwiejsza niż leczenie, dlatego niezbędne jest dbanie o prawidłowy rozwój dziecka. Zwracaj uwagę na jego zachowania i koryguj ewentualne błędy. Jeżeli któryś z rodziców cierpi na progenię, ryzyko wystąpienia jej u dziecka jest zwiększone – wówczas należy szczególnie blisko obserwować malucha i reagować jak najszybciej.
Leczenie progenii
Im wcześniejsze rozpoznanie tego problemu, tym większa jest efektywność leczenia. Niedaleko posunięta progenia u dzieci może zostać całkowicie wyleczona przez ortodontę. Dostępne są specjalne aparaty ortodontyczne, które pomagają cofnąć żuchwę na tyle, by przywrócić jej prawidłowe działanie i umiejscowienie.
W bardziej zaawansowanych stadiach wysunięcia żuchwy, konieczne jest operacyjne leczenie progenii zębów. Zabieg najczęściej poprzedzony jest interwencją ortodontyczną w celu przygotowania szczęki w jak największym stopniu do złożenia zgryzu. Czasem okazuje się ona zbyt wąska i konieczne jest wówczas założenie aparatu czynnościowego, poszerzającego górny rząd zębów. Operacja może sprowadzać się do manipulacji samą żuchwą lub także szczęką. Warto uzupełnić operację progenii leczeniem logopedycznym, aby całkowicie pozbyć się ewentualnych wad wymowy.
Operacyjne usunięcie progenii może odbyć się na kilka różnych sposobów:
- metodą pionowego, obustronnego przecięcia gałęzi żuchwy;
- genioplastyką;
- metodą Obwegesera-Dal Ponta.
Rokowania pooperacyjne są bardzo dobre. Jednakże po zabiegu pacjent musi funkcjonować ze specjalną szyną założoną zarówno na jego dolne, jak i górne zęby. Wymagane jest też pozostanie w szpitalu przez kilka dni po operacji – dokładny czas uzależniony jest od tego, jak poważny był zabieg i jak duże rany powstały. W tym czasie utrudnione jest normalne mówienie i jedzenie – pokarm powinien być miksowany i podawany przez słomkę. Szynę należy nosić przez około 4 tygodnie. Choć nie jest to łatwy czas, umożliwia on prawidłowe zrośnięcie się kości i całkowity powrót do zdrowia.
W trakcie gojenia podawane są leki przeciwbólowe i przeciwzapalne, które pomagają znieść ten trudny okres i zapobiegają powstaniu jakichkolwiek powikłań zdrowotnych. W tym czasie higiena jamy ustnej jest ważniejsza niż kiedykolwiek. Należy przykładać dużą staranność, aby uniemożliwić powstanie zakażeń. Niezbędne jest regularne odwiedzanie szpitala w celu kontroli procesu zrastania się kości.
Chirurgiczne metody leczenia są często jedynym sposobem na przywróceniu prawidłowej długości, kształtu i stopnia wysunięcia kości żuchwy. Dlatego nie warto odkładać leczenia chirurgicznego w nieskończoność. Jeżeli leczenie ortodontyczne i zachowawcze nie przynoszą pożądanych rezultatów lub zmiany w żuchwie wręcz narastają, najlepiej od razu skierować się na zabieg. Nieleczona progenia wiąże się z licznymi powikłaniami, których lepiej jest unikać.
Progenia to wrodzona wada kostna, która objawia się nadmiernym wzroście żuchwy do przodu. Jest to problem natury kosmetycznej i estetycznej, ponieważ zniekształca twarz. Jednak może też wpływać na zdrowie – powoduje zaburzenia stomatologiczne i laryngologiczne. Łagodna progenia może być leczona aparatem ortodontycznym, lecz daleko posunięta wymaga przeprowadzenia operacji chirurgicznej. Specjalistyczne leczenie progenii w zdecydowanej większości przypadków daje dobre rezultaty i pozwala na całkowity powrót do zdrowia.
Może Cię także zainteresować:
- Krzywy zgryz – jakie są najczęstsze wady zgryzu? Jak można skorygować krzywe zęby?
- Krzywy zgryz u dziecka – jakie są jego przyczyny? Sprawdź, jakie wady zgryzu u dzieci pojawiają się najczęściej!
- Przodozgryz – jak leczyć wadę zgryzu u dzieci i dorosłych?
- Laterogenia, progenia, zgryz przewieszony – jak leczyć asymetrię szczęki?
- Boczne przemieszczenie żuchwy – przyczyny, rodzaje i korekta
- Cofnięta żuchwa – czym różni się od tyłozgryzu? Przyczyny oraz leczenie
- Prognatyzm – czym jest warga habsburska i jak się ją leczy?
