Ubytki twardych tkanek zęba najczęściej kojarzą się ze zmianami natury próchniczej – nie zawsze jednak tak jest. Do tego typu patologicznych zmian w zębach mogą przyczyniać się także czynniki mechaniczne, chemiczne i fizyczne. Każdy rodzaj uszkodzenia tkanek twardych nazywany jest inaczej. W stomatologii wyróżnia się następujące terminy, z których każdy oznacza nieco inne uszkodzenie zębów: atrycja, abrazja, abfrakcja, erozja i demastykacja. Czytaj dalej, aby dowiedzieć się, co oznacza każdy z nich.
Ubytki niepróchnicowego pochodzenia
Wyróżnia się kilka rodzajów ubytków zębów pochodzenia innego niż próchnicowe. Każdy z nich wymaga zastosowania nieco innego leczenia. Często zdarza się jednak, że szkody te mają charakter łączony, co oznacza, że w jamie ustnej dochodzi do kilku różnych szkodliwych procesów jednocześnie. Wówczas leczenie może okazać się szczególnie uciążliwe.
Jeżeli zauważyłeś u siebie jakikolwiek rodzaj utraty szkliwa lub fragmentów korony zęba, należy jak najszybciej udać się do gabinetu stomatologicznego. Specjalista z łatwością rozpozna, czy ziastniały problem ma charakter abrazyjny, abfrakcyjny, atrycyjny, czy erozyjny i zaleci ci odpowiednie leczenie.
Co to jest atrycja?
Atrycja to proces ścierania się zębów spowodowany ich wzajemnym ocieraniem się o siebie. Atrycja fizjologiczna postępuje wraz z wiekiem pacjenta i starcie zębów jest wówczas naturalnym procesem. Natomiast atrycja patologiczna to powstawanie takich ubytków na skutek działania pacjenta. Przyczyną tego może być bruksizm, czyli zaciskanie zębów na tle nerwowym, lub nocne zgrzytanie zębami. W zależności od konkretnej przyczyny występowania, atrycja powinna być leczona z pomocą psychologa, fizjoterapeuty oraz stomatologa specjalizującego się w protetyce i zaburzeniach okluzji.
Atrycja a erozja szkliwa
W przeciwieństwie do atrycji, erozja jest procesem o naturze chemicznej. Ubytki, które powstają na skutek takich przyczyn są okrągłe i gładkie, otoczone niezmienionym, zdrowym szkliwem. Są to zmiany naddziąsłowe, wyraźnie od niego oddzielone. Konkretna lokalizacja uszkodzeń zębów na skutek erozji zależna jest od jej przyczyn. Do najczęściej spotykanych powodów należą:
- nieprawidłowe środowisko pracy;
- niektóre rodzaje przyjmowanych pokarmów – np. soki owocowe i cytrusowe;
- bulimia;
- anoreksja;
- refluks żołądkowo-przełykowy;
- choroba alkoholowa;
- ciąża.
Leczenie erozji zębów sprowadza się do wyeliminowania jej przyczyny. Może wiązać się to z koniecznością wyleczenia choroby ogólnoustrojowej, stosowania prawidłowej higieny lub innych metod profilaktycznych. Kiedy zmiany erozyjne zostaną zatrzymane, można odbudować powstałe ubytki.
Abrazja i demastykacja
Abrazja to ubytek w kształcie klinowym, który powstaje naddziąsłowo. Przyczyną takich zmian jest najczęściej nieprawidłowe szczotkowanie lub używanie złego rodzaju szczoteczki o zbyt twardym włosiu. Stosowanie do tego dużej siły podczas mycia zębów przekłada się na tworzenie uszkodzeń w miejscach najbardziej na to podatnych – przy szyjkach zębowych. Takie ubytki zębów sprawiają, że pacjentom doskwiera nadwrażliwość na ciepłe i zimne temperatury. Leczenie tego stanu wymaga uzupełnienia ubytków i odbudowanie tkanek.
Natomiast demastykacja to połączenie atrycji i abrazji. Jest to proces natury fizjologicznej, który polega na stopniowym zużywaniu się zębów. Utraty twardych tkanek zębów powodowane są np. spożywaniem twardych pokarmów.
Abfrakcja
Abfrakcja jest ubytkiem, który powstaje poddziąsłowo. Powoduje go nieprawidłowe rozłożenie sił na poszczególne zęby. Problem ten najczęściej dotyczy osób z poważnymi wadami zgryzu lub brakiem niektórych zębów. Leczenie w pierwszej kolejności wymaga usunięcia przyczyny. Pacjenta poddaje się więc terapii ortodontycznej lub protetycznej.
Niezależnie od źródła problemu, utraty tkanek twardych zębów zawsze wymagają reakcji lekarskiej. Atrycja, abfrakcja i inne rodzaje niepróchnicowych ubytków mogą doprowadzić do trwałych uszkodzeń zębów, a nawet całkowitej ich utraty. Ryzyko powstawania takich zmian zwiększa się wraz z wiekiem, ale istnieje ono nawet w dzieciństwie. W ramach profilaktyki należy zadbać o odpowiednią technikę dbania o higienę jamy ustnej, prawidłowy zgryz oraz zdrowie całego organizmu.
Może Cię także zainteresować:
- Ubytki klinowe, czyli ubytki przyszyjkowe niepróchnicowego pochodzenia – co to takiego?
- Martwica dziąsła – co to jest? Skąd bierze się martwica dziąseł i jak jej przeciwdziałać?
- Choroby zębów, przyzębia i jamy ustnej – najpowszechniejsze schorzenia i jak je leczyć
- Borowanie zęba – standardowa metoda leczenia próchnicy. Czy może być bezbolesna? Co zamiast wiertła?
- Hipoplazja szkliwa – przyczyny, objawy i leczenie niedorozwoju szkliwa
- Ruszające się zęby? Dowiedz się, jak uchronić je przed wypadaniem!
- Odsłonięte szyjki zębowe – na czym polega leczenie recesji dziąseł? O czym pamiętać podczas codziennej pielęgnacji zębów?
