Podniebienie gotyckie najczęściej diagnozowane jest u wcześniaków albo dzieci, u których wykryto inne wady wrodzone (takie jak Zespół Downa czy Zespół Marfana). Jak przebiega leczenie tej wady w budowie podniebienia twardego i dlaczego należy zająć się problemem jak najwcześniej? Czy wada podniebienia będzie miała wpływ na rozwój twojej pociechy? Wyjaśniamy!
Czym jest podniebienie gotyckie?
Podniebienie gotyckie oznacza wadę wrodzoną w budowie podniebienia twardego. Zwykle zauważa się je i diagnozuje już u niemowląt. Podniebienie zdrowego niemowlęcia jest płaskie, szerokie i łagodnie unosi się do góry. U dzieci, u których wystąpiło podniebienie gotyckie, wygląda ono inaczej: podniebienie twarde jest wysokie i wąskie. Stąd też nazwa zmiany, która wynika ze skojarzenia wysoko wysklepionego podniebienia ze strzelistymi gotyckimi budowlami. Warto wiedzieć jednak, że jeśli wada jest niewielka, lekarz może nie zauważyć jej podczas rutynowej kontroli zdrowia niemowlęcia.
Do powstania podniebienia gotyckiego dochodzi już w okresie życia płodowego. Dlatego właśnie najczęściej diagnozuje się je u wcześniaków oraz dzieci z niektórymi wadami wrodzonymi (takimi jak zespół Wolfa-Hirschhorna, zespół DiGeorge`a).
Objawy, które mogą wskazywać na gotyckie podniebienie
Kiedy możesz podejrzewać, że twoje dziecko jest obarczone podniebieniem gotyckim? Jednym z czynników ryzyka wystąpienia wady jest jej dziedziczenie. Jeśli więc ty lub twój partner również borykaliście się z tym problemem, możliwe, że wystąpi on u waszej pociechy. Zwróćcie więc szczególną uwagę na takie objawy jak:
- Problemy z karmieniem piersią. Jeśli dziecko dławi się pokarmem, niekoniecznie oznacza to (jak zwykło się uważać), że mleka jest za dużo albo ustawiasz maluszka w nieprawidłowej pozycji. Przyczyną może być właśnie wada w budowie podniebienia. Dziecko ma kłopoty ze ssaniem – nie jest w stanie unieść języka tak, aby dotknąć podniebienia. Stąd też będzie pobierać zbyt dużo pokarmu i w konsekwencji – dławić się nim.
- Dziecko ma problem z dotknięciem językiem do górnego ograniczenia jamy ustnej (czyli górnej wargi).
- Kłopoty z przyjmowaniem pokarmów – u starszaków będą to problemy z żuciem, gryzieniem, a nawet połykaniem jedzenia.
- Widoczne, pogłębiające się wady zgryzu.
- Oddychanie przez nos albo wypychanie przez dziecko języka do przodu, aby móc oddychać przez usta (będą przy tym otwarte).
- Wady wymowy – dziecko będzie miało problem z wymówieniem niektórych głosek (r, l, dż, cz, sz, ż) oraz będzie wyraźnie seplenić. Do wad wymowy towarzyszących podniebieniu gotyckiemu należą, więc głównie rotacyzm i lambdacyzm. Pierwszy z nich to utrudnione albo wręcz niemożliwe dla dziecka wymówienie litery „r”, drugi to zaburzona artykulacja głoski „l”.
Dlaczego leczenie podniebienia gotyckiego jest tak ważne?
Im szybciej podniebienie gotyckie zostanie wykryte i skutecznie leczone, tym lepiej! Jeśli nieprawidłowość uda się odkryć już na wczesnym etapie rozwoju, być może dziecko uniknie późniejszych kłopotów z wymową, przeżuwaniem pokarmów, a nawet oddychaniem. Późniejsze rozpoczęcie leczenia, gdy nieprawidłowe zachowania i sposób mówienia już się utrwaliły, będzie dłuższe i trudniejsze.
W przypadku podniebienia gotyckiego ważne jest także to, że może ono prowadzić do powikłań. Najczęstszym przykładem jest podatność dzieci z tą wadą na infekcje górnych dróg oddechowych (sprzyja temu oddychanie z otwartą buzią).
Sposoby leczenia podniebienia gotyckiego
W przypadku podejrzenia występowania u dziecka podniebienia gotyckiego pediatra powinien skierować malucha do specjalistów. Dziecko będzie przede wszystkim konsultowane z laryngologiem i ortodontą. W czasie leczenia konieczne będzie także odwiedzenie logopedy lub neurologopedy (aby wykluczyć zaburzenia neurologiczne). Jak przebiega leczenie?
Zwykle ogranicza się ono do ćwiczeń logopedycznych, których celem jest wzmocnienie mięśni żuchwy oraz usprawnienie pracy języka (ruchy języka powinny być możliwe w większym zakresie). Lekarze zalecają także ćwiczenia oddechowe, aby wyrobić u dziecka nawyk oddychania przez nos, a nie przez usta. W trakcie terapii warto skonsultować się również z ortodontą, ponieważ może okazać się, że konieczne będzie wsparcie wykonywanych ćwiczeń aparatami ortodontycznymi. Do takich należą np. aparat Hassa oraz aparat Hyrax. Pomagają one w rozszerzeniu szwu podniebiennego i szczęki, a w konsekwencji zmianie kształtu podniebienia.
Jeśli wada podniebienia została wykryta u niemowlęcia, warto poprosić o poradę także doradcę laktacyjnego. Podpowie ci on właściwe sposoby ułożenia maleństwa podczas karmienia tak, aby zminimalizować kłopoty z karmieniem.
W ostateczności, kiedy wada jest bardzo duża, pozostaje leczenie operacyjne, czyli chirurgiczne poszerzenie szczęki (tzw. dystrakcja) lub ekspansja szczęki.
Czy nieleczone w dzieciństwie podniebienie gotyckie można skorygować u dorosłych? Tak, ale będzie to wymagało znacznie większego nakładu czasu i ćwiczeń. Efekty leczenia mogą też nie być tak dobre, jak te, które zauważa się u dzieci. Wynika to z faktu, że u dorosłych trudniej zmienić powstałe, ugruntowane nawyki – m.in. sposób oddychania. Jeśli stosuje się aparat Hassa lub Hyrax należałoby też działać ze znacznie większą siłą, aby rozszerzyć podniebienie.
Podniebienie gotyckie to wada wrodzona, która najpierw utrudnia dziecku pobieranie pokarmu, a z czasem powoduje problemy z wymową czy wady zgryzu. Jej leczenie nie jest na szczęście zazwyczaj skomplikowane. Wymaga jednak konsekwencji oraz systematyczności – warto spróbować, bo efekty pracy bywają zachwycające! W wielu przypadkach korekcja zgryzu i wymowy jest na tyle duża, że postronne osoby w ogóle nie są w stanie dostrzec istnienia żadnej wady w budowie podniebienia!
Może Cię także zainteresować:
- Szkorbut – objawy i leczenie „choroby marynarzy”
- Czerniak w jamie ustnej – rzadki nowotwór złośliwy
- Ból migdałka – zapalenie migdałków, angina czy groźny nowotwór?
- Mucocele – przyczyny powstawania i leczenie torbieli
- Opryszczkowe zapalenie jamy ustnej u dzieci i dorosłych – objawy i leczenie opryszczki
- Kserostomia – przewlekła suchość w jamie ustnej. Czym jest spowodowana i jak ją leczyć?
- Rak migdałka podniebiennego – rozpoznanie i leczenie
